Οι 5 καλύτεροι ραπ δίσκοι του 2015 pt.2: Joey Bada$$ - B4.Da.$$

Το bilf που ακούει στο όνομα Joey Bada$$ δεν έπεσε ξαφνικά από τον ουρανό στη μουσική βιομηχανία. Αντιθέτως προσγειώθηκε, κι αυτός όπως πολλοί άλλοι, ανώμαλα, σε μια από τις φτωχογειτονιές του Μπρούκλιν. Ήταν 20 Ιανουαρίου του 1995. Αρχικά σκέφτηκε να γίνει ηθοποιός αλλά παράτησε την ιδέα νωρίς για να επικεντρωθεί στο ραπ. Έγραφε ποιήματα και τραγούδια από τα 11, άλλωστε. Στο λύκειο δημιούργησε την χιπ-χοπ κλίκα (ή ό,τι στο πούτσο σημαίνει η έννοια "hip-hop collective" για τους αμερικανούς) Pro Era, μαζί με συμμαθητές του. Από τότε ένας έχει πεθάνει από αυτοκινητιστικό κι ένας έχει αυτοκτονήσει, πηδώντας, μάλιστα, από το κτήριο της δισκογραφικής στην οποία έχουν υπογράψει.

Κάποια στιγμή, σε διαύγεια ριζοσπαστικής επιχειρηματικής πονηριάς, αποφάσισαν να φτιάξουν logo για την ομάδα τους που να παραπέμπει στο γνωστό ναζιστικό σύμβολο.

Οκ, είπαν ότι το κάνανε για να τραβήξουν την προσοχή (τουλάχιστον ειλικρινές) και ότι έτσι κι αλλιώς η σβάστικα δηλώνει την ειρήνη και την αρμονία σε μερικές θρησκείες και πολιτισμούς (μαλακίες). Τέλοσπαντων, ο μικρός Jo Vaughn -το κανονικό του- δεν άργησε να τραβήξει τα περισσότερα βλέμματα όταν το 2010 ανέβασε στο youtube ένα βίντεο που έχωνε. Η φάση κύλησε με τρία mixtapes: το 1999 (2012), το Rejex (2013) και το Summer Knights, του ίδιου χρόνου. Συνεργασίες με πολλά γνωστά ονόματα όπως MF Doom, Dj Premier, Alchemist, The Roots κι ένα σωρό ακόμα. Η επιτυχία του (και τους) χτύπαγε την πόρτα τόσο νευρικά που κόντευε να τη σπάσει. Παίξαν και tours με A$AP Rocky, Wiz Khalifa, Run the Jewels*... Όλη αυτή η προπαρασκευή είχε σαν αποτέλεσμα να φτάσουμε (με τις απαραίτητες αναβολές) στον πρώτο του solo δίσκο, B4.Da.$$.

*δε μπορώ να βρω αν εμφανίστηκαν για πρώτη φορά μαζί πριν ή αφότου βγει το cd. anyway.

Το Before Da Money (όπως διαβάζεται) είναι, λακωνικά, η περιγραφή α) της όλης διαδικασίας της επιβίωσης από τη βία του να μην έχεις μία β) της εν τέλει επίτευξης του στόχου του βιοπορισμού από το ραπ γ) των τελικών συμπερασμάτων αυτού του quest, με plot twist. 

Πρόκειται για μια updated έκδοση των κλασσικών ράπερ των 90s: Η σαπίλα στο γκέτο, ο αγώνας για να ξεφύγεις από αυτό ("You can take your boy out the hood but you can't take the hood out the homie" λέει ο Snoop Dogg σε ένα άλλο cd). Η καταπίεση που βιώνει καθημερινά όποιος ανήκει στη μειονότητα των μαύρων τολμώντας να μην είναι πλούσιος. Οι μπάτσοι που αποδεικνύουν συνεχώς ότι το να σκοτώνουν αφροαμερικανούς είναι κάτι μηχανικό και συνηθισμένο, σαν να παραγγέλνουν καφέ το πρωί.  Οι ξεχειλισμένες φυλακές (στο Peace of Mind ο Badass χώνει ένα γράμμα/κομμάτι σε έγκλειστο αγαπημένο του πρόσωπο). Η προσπάθεια να συμβιβαστείς με τον πρόωρο θάνατο των φίλων σου παράλληλα με τη γνώση ότι αύριο μπορεί να είσαι στην ίδια θέση. Themes του 21ου αιώνα που παρουσιάζονται, χωρίς έκπληξη, σε ένα μείγμα με αμέτρητες αναφορές στο χόρτο, στα γκομενικά (είτε έχουμε να κάνουμε με τρυφερή αντιμετώπιση είτε με το πόσες πίπες του παίρνουν), στο πόσο γαμάει το κρου του και βεβαίως στην πάντοτε αγαπημένη ασχολία των mcs, να μιλάνε για το ότι είναι καταπληκτικοί, καλύτεροι όλων, πως έχουν την πρώτη θέση και δε συμβιβάζονται με τη δεύτερη ο κόσμος να χαλάσει.



Παρόμοια ραπ album παίζανε και πριν φτάσουμε στη δεύτερη χιλιετία, λιγότερο όμως συνειδητοποιημένα (τουλάχιστον από άτομα που δεν άνηκαν, στο, ας μου επιτραπεί η λέξη, κίνημα). Κάπου εδώ είναι το plot twist που έλεγα πριν. Ο -τι όνομα είναι αυτό, νόμιζα ότι έκανε τραπ τύπου waka flocka πριν τον ακούσω- Bada$$ ασκεί την κριτική του στο λούκι που σε βάζει το σύστημα ως άτομο που έχει στερηθεί βασικά πράγματα στη ζωή του. Δεν είναι μόνο βγάλε λεφτά, αγόρασε τα πιο ακριβά ρούχα που υπάρχουν και τελείωσες. Προς τιμήν του αντιλαμβάνεται πως τέτοιες συμπεριφορές και όνειρα είναι απλά η πραγμάτωση της σύγχρονης σκλαβιάς. Προς κακή του τύχη καταλαβαίνει πως τώρα που έχει τα δολάρια πάλι δεν είναι ευτυχισμένος ή γεμάτος. Τα λέει ωραία στο Paper Trail$: "Before the money, there was love, but before the money, it was tough. Then came the money through a plug. It's a shame this ain't enough.". Από το Cream και το "Money, hoes and clothes: all a nigga knows" του αγαπητού Biggie είναι σίγουρα μια αναβάθμιση. Πέρα από αυτά φανερώνει κάποιες τάσεις φυγής, την άρνηση να υπογράψει σε μεγάλο label και την παραδοχή ότι θα μπορούσε τώρα να σου έκλεβε το πορτοφόλι άμα δεν είχε ταλέντο στο ραπ (και γιατί όχι). Γενικά νομίζω πως γνωρίζει ότι το να ζεις σ' αυτό τον κόσμο είναι σκατά, αλλά οπωσδήποτε πολύ καλύτερο αν έχεις λεφτά και επίσης είσαι rapstar.

Το flow του είναι ό,τι και οι στίχοι. Μελέτησε τον Notorious B.I.G, τους Wu Tang, τον Nas, τον Big L, τον παλιό Jay Z και λοιπά και προσπάθησε να βγάλει κάτι δικό του. Τα κατάφερε, χωρίς βέβαια να μιλάμε για κάτι καινοτόμο αισθητικά, δεδομένων των περιορισμένων σε ποικιλία αναφορών. Μέσες άκρες ραπάρει σαν ένας σκανταλιάρης νέος με δυναμισμό και άπειρο wordplay που μπορεί να σου κάψει το μυαλό αν το προσέξεις. Δεν ανήκει στην κατηγορία των ράπερ που αράζουν και σε χαλαρώνουν με το εύκολο, με την καλή έννοια, flow τους αλλά σ' αυτούς που γαμιούνται να βάλουνε μέσα σε κάθε λέξη όσες περισσότερες ρίμες, multies και σχήματα λόγου γίνεται και ραπάρουν σαν να στοιχημάτησαν τη ζωή τους σε αυτό (λογικά ισχύει). Δουλεμένο αποτέλεσμα μέχρι αηδίας.

Τα beats με τη σειρά τους αποτελούν ένα tribute στην εποχή που τον γαλούχησε. Συχνά από τους ίδιους (τους παραγωγούς) που το κάνανε. Dj Premier, Statik Selektah, Dj Dilla (ναι, συμμετέχει ακόμα σε καινούρια σιντί, ποιος χέζει το θάνατο), The Roots, Kirk Knight (producer και mc από pro era) κλπ, προσφέρουν ένα background σχετικά απλό στη δομή αλλά σίγουρα αποτελεσματικό. Κυρίως soul samples και breaks. Μπιτάρες όπως στο Big Dusty από τον Kirk Knight στέκονται παραπάνω από επάξια δίπλα σε θρυλικούς παραγωγούς. Υφολογικά οι μουσικές είναι οι περισσότερες το χαλαρό/μελαγχολικό soul based producing παρά το επιθετικό, μπατλάδικο, με μερικές εξαιρέσεις. Η μίξη είναι βέβαια πιο σύγχρονη απ' ότι οι καταβολές. 



Στο τέλος της μέρας μιλάμε για έναν πολύ καλό δίσκο με δύο ίσως αδύναμα κομμάτια. 15 έχει στο σύνολο συν δύο bonus, που γενικά δεν τα μέτρησα στη νορμάλ διάρκεια παρότι είναι συμπαθητικά. Στο ένα χώνει και ο Action Bronson κάποιο μέτριο κουπλέ και το άλλο είναι σε jungle ρυθμό με γυναικεία vocals και συγκρίνει τη ζωή με το χορό (lame). Ξέρω ότι κάποιοι ίσως σκεφτούν "Οκ γιατί να ακούσω cd των 90s στο 2015;". Είδα και μερικές αμερικανικές κριτικές σε τέτοιο ύφος. Αλλά δεν είναι πάντα το παν ο πειραματισμός, και πρέπει να αναγνωρίζουμε το ταλέντο εκεί που το βρίσκουμε. Επιπρόσθετα με το ότι ανήκει στο νέο ρεύμα των μετά το γκέτο mcs (όπως και ο Lamar πχ) που ξέρουν καλύτερα τι τους γίνεται. Αν τα beat λόγου χάρη δεν δίνουν τίποτα καινούριο κι ωστόσο τα σπάνε, που είναι το πρόβλημα. Το album παρόλαυτα δεν είναι τέλειο. Ένα θεματάκι του είναι πιθανώς η επαναληψιμότητα. Από το πρώτο ως το 15ο κομμάτι ακούμε τον J.B. να λέει πάνω κάτω τα ίδια πράγματα, αν και με εναλλαγές στο mood. Δεν ξέρω αν πρέπει να μετρηθεί ακριβώς σαν αρνητικό, γιατί πρόκειται σίγουρα για concept δίσκο. Αλλά αν βγάλει κι άλλο album στην ίδια φάση θα καταντήσει κουραστικός στιχουργικά. Και λογικά αυτό θα γίνει.

Flow/Ερμηνεία: 8.5/10
Στίχοι: 7.5/10
Μουσική: 8/10
-8

Οι 5 καλύτεροι ραπ δίσκοι του 2015 pt.1: Action Bronson - Mr. Wonderful

Σκόπευα να δημοσιεύσω και τις πέντε κριτικές μαζί. Ύστερα σκέφτηκα πως στο μυαλό σε όλους αρέσουν τα τεράστια πράγματα αλλά κάποια στιγμή στη ζωή τους αποκτούν την ωριμότητα να καταλάβουν ότι δεν είναι πρακτικά. Οι κριτικές μου για τους πέντε καλύτερους κατα τη γνώμη μου αμερικανικούς χιπ-χοπ δίσκους για το πρώτο εξάμηνο του 2015 θα δραπετεύσουν από το τετράδιο μου σταδιακά, μία τη φορά. Μια διαδικασία που λογικά θα πάρει μέχρι το Σεπτέμβρη να ολοκληρωθεί. Εκτός κι αν φρικάρω εντελώς και τις γράψω όλες αυτό το μήνα, δε ξέρω δεν είμαι πολύ καλα. 

Να πω σε αυτό το σημείο ότι σκεφτόμουνα να φτιάξω ένα site για το αγγλόφωνο χιπ-χοπ. Στριφογυρίζει στο κεφάλι μου τους τελευταίους μήνες αλλά τείνω να καταλήξω στο συμπέρασμα πως η συντριπτική πλειοψηφία προτιμά να ασχοληθεί με το πόσο κακό ήταν το ep των ΖΝ παρά να ξοδέψει το χρόνο του με καλό ραπ. Αν αποδειχτεί το αντίθετο θα παραδεχτώ το λάθος μου και θα συστηματικοποιήσω τη συγγραφή κριτικών. Μέχρι τότε το κάνω απλά επειδή δε την παλεύω. Και γιατί μου αρέσει πάρα πολύ το χιπ-χοπ. Α, κι ακόμα, αν ακούτε τη μουσική μου να ξέρετε πως ετοιμάζω πολλά πράγματα, γράφω συνέχεια κομμάτια και θα επιστρέψω το χειμώνα πιο καυλωμένος και αποτελειωμένος από ποτέ.

Προς το παρόν λάβετε την άποψή μου πάνω στο ντεμπούτο (major label debut) του Action Bronson, ένα από τα καλύτερα της χρονιάς.

Action Bronson - Mr. Wonderful

Ο Action Bronson έκανε το ακριβώς αντίθετο από το Σφάλμα. Παραμέρισε την υποσχόμενη καριέρα του ως σεφ για να βγάλει λεφτά από το ραπ. Χαίρομαι την απόφασή του, έτσι κι αλλιώς δε νομίζω ότι θα έτρωγα ποτέ σε εστιατόριο στο μπρούκλιν.

Ο Αλβανοαμερικανός, ginger, υπερμεγεθής και συνεχώς μαστουρωμένος mc, αφότου τράβηξε την προσοχή με σειρά από mixtapes και feats, μαζεύοντας σημαντικό αριθμό ακροατών παγκοσμίως, ανοίγοντας beef με φεμινίστριες για κομμάτι με βιασμό, έγινε ένας από τους πιο επιτυχημένους αυτή τη στιγμή στις ραπ μπίζνες. Φέτος λοιπόν κυκλοφόρησε τον πρώτο του "κανονικό" δίσκο, το Mr Wonderful. Απ' ότι αμυδρά φανερώνει ο τίτλος έχει να κάνει κυρίως με το πόσο υπέροχος είναι.

Το πρώτο πράγμα που προσέχει κανείς βάζοντας το σιντί να παίξει είναι η χαρακτηριστική φωνή του (μάλιστα σπάει πλάκα στο ιντρο με το ότι δεν μπορεί να την ελέγξει και αρχίζει-σταματάει συνέχεια το κουπλέ). Πολλοί λένε ότι μοιάζει με του Ghostface Killah. Οκ, ίσως λιγάκι αλλά ποιος νοιάζεται. Είδα επίσης κάπου σε σχόλια να αναφέρεται η ομοιότητα με τη χροιά του Sole επί Anticon και ένιωσα δικαιωμένος γιατί μου 'χε έρθει στο μυαλό αυτόματα. Και πάλι, δεν έχει σημασία. Έχει φωνάρα, τη χειρίζεται άψογα σε συνδυασμό με το flow του, ακόμα και σε διάφορα σημεία που τραγουδάει. Σου περνάει με ακρίβεια τα συναισθήματά του ενώ δίνει αυτη την εντύπωση του τύπου "είμαι χαλαρωμένος αλλά σε εγρήγορση ταυτόχρονα". Κάνει τα παιχνίδια του με τις παρηχήσεις χωρίς να το ζορίζει. Τα ραπ feats, με μια εξαίρεση χρησιμεύουν πιο πολύ σαν διαλείμματα παρά σαν μέρος του μαθήματος. Όπως όταν βάζει τον Χαρμάνη φίλο του να περιγράψει τη διαδικασία του πως πουλάει ναρκωτικά στην πιάτσα. Μόνο το ρεφρέν στο Only in America (από party supplies) μπορώ να πω ότι ότι δε μου άρεσε. 

Η θεματολογία του είναι στην ουσία το "επιτέλους τα κατάφερα με αυτό το ραπ σκατό και τώρα που έχω λεφτά θα χαρώ τη ζωή όσο κρατήσει" σε συνδυασμό με κομμάτια που λέει τον πόνο ή τη λαγνεία του για τις γυναίκες. Αυτά τα δύο ανακατεμένα με άσχημες φάσεις από hangovers, κάποιες υπαρξιακές ανησυχίες και την κατάθλιψη του σελέμπριτι ράπερ (όρος που συγκρότησε ο Eminem αφότου πέρασε την κατάθλιψη του φτωχού underground καλλιτέχνη). Δίσκος φάση Notorious BIG επομένως. Δε θυμάμαι τέτοια περίπτωση άλμπουμ μη ενδιαφέρουσα. Είναι μια ιδανική κατάσταση:  και χαίρονται που έχουν καταφέρει κάτι αλλά και είναι το ντεμπούτο τους άρα α) έχουν να αποδείξουν ακόμα πολλά β) δεν έχουν αλλοτριωθεί από τη σόου μπιζ τόσο ώστε να μην τους νοιάζει το γαμάτο ραπ. Το Mr Wonderful ξεχειλίζει από αναφορές/μεταφορές σε/για φαγήτο (όσοι ψήνεστε τσεκάρετε το Mm.. Food του MF Doom), γρήγορα αμάξια (παίζει να λέει πως οδηγάει πέντε διαφορετικά μοντέλα μέσα στο ίδιο κομμάτι) και στο σνιφάρισμα κοκαίνης: τρία απ' ότι φαίνεται αγαπημένα πράγματα του Bronson. Αλλά γενικά ό,τι χωράει στο κεφάλι του. NBA, Baseball, ξεχασμένες από το θεό φιγούρες της Αμερικής, Depeche Mode... τα παραπάνω σκάνε με κουλ τρόπο χωρίς να χάνεται το ενδιαφέρον από την τυχαιότητα. Νιώθουμε ναυτία στη σκέψη ότι μπορεί να έχει επιτυχία ενώ αυτός αράζει στη βάρκα βγάζοντας φωτογραφία με τον ξιφία. Πανηγυρίζει με τη μάνα του που τα καταφέρανε (Mum we did it, I love you you lucky slut) και μας ενημερώνει ότι δημιουργήθηκε όπως οι δεινόσαυροι στο Jurassic Park. Μερικές φορές το θέμα είναι ράντομ και κάποιες συγκεκριμένο όπως στο Baby Blue, με το καταπληκτικό break up κουπλέ του Chance the Rapper ή το A light in the addict που περιστρέφεται γύρω από τον εθισμό στα ναρκωτικά. Όπως και με τις ερμηνείες, καταφέρνει το σκοπό του αφήνοντας ένα αίσθημα λύτρωσης, ίσως και λόγω της μουσικής. Αξίζει να σημειωθεί πως πραγματοποιεί το γεμάτο αυτοαναφορά και ναρκισσισμό ταξίδι του με μόνο 2 (!!) ομοφοβικούς στίχους. Το κυρίαρχο ρεύμα του ραπ έχει αρχίσει να βελτιώνεται.





Η μουσική επένδυση είναι το τεράστιο ατού του αλμπουμ. Αψεγάδιαστος συνδιασμός samples και λάιβ οργάνων με βασικά στοιχεία από ροκ (πχ παλιό γερμανικό ριφ), blues και soul, κανένα jazz πιανάκι εδώ κι εκεί, λίγη τρομπέτα. Ωραίο μπασσάκι.  Ο τρόπος που δένουν όλα αυτά πάνω σε αρκετά βαριά drums είναι τόσο καλός που δίνει βάθος εκεί που δεν υπάρχει. Τον ακούς να λέει για το σε ποιά μέρη έχει κάνει σεξ και τα beat δίνουν τόσο πόνο που ακούγεται καθηλωτικό. Mark Ronson, Noah 40, Statik Selektah, Party Supplies, κάποιοι από τους βασικούς παραγωγούς. Από την αρχή κόλλησα με το Actin' Crazy. Παίζουν και beat του Alchemist που παρότι γενικά τον θεωρώ υπερτιμημένο έχει κάνει καλή δουλειά. Το αποκορύφωμα έιναι το κλείσιμο με το Easy Rider. Κλασσική περίπτωση που βρίσκεις ένα sample και ξέρεις πως με τον σωστό ραπερ το κομμάτι θα μείνει στην ιστορία. Και οι 2 βασικές λούπες είναι από το ίδιο τούρκικο τραγούδι. Όσοι ενδιαφέρεστε για digging και δεν ξέρατε ήδη πως Τουρκία έχει γαμάτη παράδοση στο progressive rock, ψαχτείτε. Οι δομές βοηθάνε στο να διατηρηθεί ξεκούραστο το αυτί. Intro και build-ups, αλλαγές και γέφυρες αφήνουν χώρο στα όργανα, συχνά αποτρέποντας μια ασταμάτητη κουπλέ-ρεφρέν περίπτωση.





Τέλοσπαντων, ακούτε Action Bronson. Ακόμα κι αν δε σας ψήνουν τα σχετιζόμενα με μπασκετ/λαμποργκινι/μακαρονια/οπλα metaphors. Το σιντί έχει να δώσει σε πολλούς τομείς και είναι άλλη μια απόδειξη του πόσο γαμάει το σύγχρονο χιπ-χοπ. Τέλος η διάρκεια είναι τέλεια. 13 κομμάτια (συμπεριλαμβανομένου ενός skit κι ενός interlude). 50 λεπτά. Όχι σαν τους μαλάκες που βάζουνε 20 κομμάτια στα αλμπουμς τους, κρατάνε πάνω από μια ώρα και δεν ακούγονται ολόκληρα (το αλίμονο κρατάει 60 λεπτά και δύο προηγούμενα είχαν 8-9 τραγούδια οπότε σκάσε).

Αυτή ήταν η πρώτη μου κριτική.

Flow/Ερμηνεία: 8.5/10
Στίχοι: 7/10
Μουσική: 9/10
-8,1